بررسی دو قول به ظاهر متناقض درباب حمل های اولی ذاتی و شایع صناعی

Authors

حمیدرضا آیت اللهی

سعید انواری

abstract

در برخی از کتب فلسفی ، قضیه ظاهراً واحدی را یک بار به حمل اولی ذاتی و بار دیگر به حمل شایع صناعی صادق دانسته اند؛ برای مثال «جزئی جزئی است » را یک بار به حمل اولی و بار دیگر، به حمل شایع ، صادق دانسته اند؛ یا معدوم مطلق را در جایی به حمل اولی صادق دانسته اند و در جایی به حمل اولی کاذب به شمار آورده اند. این تهافت ظاهری باعث شده است تا در تبیین حمل های اولی ذاتی و شایع صناعی سر در گمی پیش آید. برخی اختلاف مورد بحث را ناشی از تفاوت درعقد الوضع و عقد الحمل قضایا دانسته اند. در این مقاله ضمن بررسی ایراد این راه حل ، راه حل جدید دیگری برای برطرف کردن تناقض ظاهری ، که مبتنی بر مصداق های خارجی و ذهنی و تمایز بین مفهوم ووجود ذهنی مفهوم است ارائه خواهد شد که تهافت ظاهری را حل خواهد کرد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

مطالعه تطبیقی حمل اولی ذاتی و حمل شایع صناعی از دیدگاه ملاصدرا و علامه طباطبایی

مسئله حمل یکی از مسائل مهم فلسفه اسلامی است که به‌دلیل ارتباط با علم تصدیقی انسان به خارج، حائز اهمیت است و به‌واسطه آن می‌توان رابطه میان عین و ذهن، موضوع و محمول و علم و معلوم را تبیین کرد. تا وقتی حمل ـ‌که نشانه هو هویت و اتحاد است‌ـ صورت نگیرد، محال است میان ماهیات که مثار کثرت‌اند بتوان اتحاد و حتی مقایسه برقرار کرد و به معرفت رسید. در این جستار سعی بر این است تا با توجه به حقیقت حمل و جای...

full text

مطالعه تطبیقی حمل اولی ذاتی و حمل شایع صناعی از دیدگاه ملاصدرا و علامه طباطبایی

مسئله حمل یکی از مسائل مهم فلسفه اسلامی است که به دلیل ارتباط با علم تصدیقی انسان به خارج، حائز اهمیت است و به واسطه آن می توان رابطه میان عین و ذهن، موضوع و محمول و علم و معلوم را تبیین کرد. تا وقتی حمل ـ که نشانه هو هویت و اتحاد است ـ صورت نگیرد، محال است میان ماهیات که مثار کثرت اند بتوان اتحاد و حتی مقایسه برقرار کرد و به معرفت رسید. در این جستار سعی بر این است تا با توجه به حقیقت حمل و جای...

full text

رابطه بین «حمل اولی ذاتی و شایع صناعی» ملاصدرا و « قضایای تحلیلی و ترکیبی»کانت

در این مقاله ابتدا ریشه تاریخی تقسیم احکام به تحلیلی و ترکیبی از نظر کانت و تقسیم حمل به ذاتی اولی و شایع صناعی از نظر ملاصدرا مورد توجه قرار گرفته و پس از توضیح آنها، با نگاهی تطبیقی به این دو تقسیم بندی تلاش شده است، به پرسش هایی مانند آیا قضایایی که از حمل اولی ذاتی بر خوردارند، همان «قضایای تحلیلی» هستند و آیا قضایایی که از حمل شایع صناعی برخوردارند، همان«قضایای تر کیبی» هستند و به عبارت دی...

full text

حمل اولی و حمل شایع به عنوان قید موضوع و قید گزاره

«حمل اولی ذاتی» و «حمل شایع صناعی» در دو معنا به نحو مشترک لفظی به کار می‌روند: (1) به عنوان قید موضوع (2) به عنوان قید گزاره. مراد ملاصدرا در استعمال این اصطلاحات، تنها معنای دوم بوده است و معنای اول پس از وی متداول شده است. برای جلوگیری از خلط این دو معنا، باید در هر گزاره، هر یک را در مکان مربوط به خود ذکر کرد. باید به حمل اولی و شایع در معنای نخست بلافاصله پس از موضوع تصریح شود، زیرا این مع...

full text

حمل اولی و حمل شایع به عنوان قید موضوع و قید گزاره

«حمل اولی ذاتی» و «حمل شایع صناعی» در دو معنا به نحو مشترک لفظی به کار می روند: (1) به عنوان قید موضوع (2) به عنوان قید گزاره. مراد ملاصدرا در استعمال این اصطلاحات، تنها معنای دوم بوده است و معنای اول پس از وی متداول شده است. برای جلوگیری از خلط این دو معنا، باید در هر گزاره، هر یک را در مکان مربوط به خود ذکر کرد. باید به حمل اولی و شایع در معنای نخست بلافاصله پس از موضوع تصریح شود، زیرا این مع...

full text

حمل اولی و شایع، به قید قضیه و به قید موضوع و فروکاهی معنای دوم به معنای اول

فیلسوفان مسلمان حمل اولی و شایع را به دو معنای متفاوت به کار برده‌اند: 1. به قید قضیه 2.به قید موضوع. حمل اولی و شایع به قید قضیه نخستین معنای این دو اصطلاح و به ترتیب، به معنای «اتحاد مفهومی» و «حمل مصداقی» است؛ اما حمل اولی و شایع به قید موضوع، معنایی است که بعدها اختراع شده و به ترتیب، به معنای «ارادة مفهومِ موضوع» و «ارادة مصادیق موضوع» است و در حقیقت، چیزی جز همان تفکیک معروف میان «قضیة طبی...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
پژوهش های فلسفی کلامی

Publisher: دانشگاه قم

ISSN 9791-1735

volume 6

issue 24 2005

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023